Skrót ADR pochodzi z branżowego języka logistycznego. W dużym uproszczeniu – jest to system prawny, regulujący zasady przewozu ładunków niebezpiecznych. Dzięki niemu i na jego podstawie państwa, które uczestniczą w międzynarodowym transporcie niebezpiecznych towarów, zawierają umowy o ich kontroli podczas przekraczania granicy. Co konkretnie znajduje się wśród towarów ADR i dlaczego nie mogą one być nadawane kurierem? O tym przeczytasz w poniższym artykule.
Dlaczego poruszamy temat transportu towarów niebezpiecznych? Dlatego, że ich przewóz stanowi ogromne zagrożenie dla środowiska i ludzi. Jeśli pracujesz w branży logistycznej i przewozisz takie towary, lub jesteś ich dystrybutorem, z pewnością wiesz, jak ogromne znaczenie ma bezpieczeństwo przewozów. Postaramy się więc pokrótce wyjaśnić, na jakich zasadach może odbywać się transport towarów niebezpiecznych oraz co należy do obowiązków nadającego, co do obowiązków przewożącego, a co do obowiązków odbierającego taki towar.
Spis treści
Transport towarów niebezpiecznych – podstawa prawna
Przepisy ADR, a właściwie Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych, sporządzona została w Genewie 30 września 1957 r. Polska ratyfikowała ją w roku 1975. Wspomniany akt prawny składa się z samej umowy oraz załączników A i B, które bardzo szczegółowo opisują zasady transportu – są one nowelizowane co dwa lata i ogłaszane w Dzienniku Ustaw. Dodatkowo wiążącymi aktami prawnymi, określającymi warunki transportu towarów niebezpiecznych, są m.in.: Dyrektywa 2008/68/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 września 2008 r. ws. transportu lądowego towarów niebezpiecznych oraz nasze rodzime ustawy – z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych i z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym.
Kto może transportować materiały niebezpieczne?
Umowa ADR nakłada specjalne wymagania w stosunku do kierowców i przedsiębiorców, którzy realizują zadania logistyczne, przewożą lub rozładowują materiały niebezpieczne. Zasady przewozu ładunków niebezpiecznych jasno określają, że kierowca, który chce transportować taki towar, musi przejść odpowiednie szkolenia, zdać egzamin oraz dysponować zaświadczeniem ADR. Dlatego właśnie nie można nadawać ich kurierem.
Ładunki niebezpieczne – które to?
Konwencja ADR jasno określa, jakie materiały zaliczane są do niebezpiecznych i nie mogą być przewożone w transporcie komercyjnym. Są to między innymi:
- materiały i przedmioty wybuchowe,
- gazy,
- materiały ciekłe zapalne,
- materiały stałe zapalne,
- materiały samozapalne,
- materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne,
- materiały zakaźne,
- materiały promieniotwórcze,
- materiały utleniające,
- nadtlenki organiczne,
- materiały trujące,
- materiały żrące,
- różne materiały i przedmioty niebezpieczne.
Oczywiście – to tylko kilka najważniejszych ładunków, których przewóz jest zabroniony przez konwencję ADR. Każdy z przewoźników ma jednak swoje dodatkowe restrykcje. Pełną listę zabronionych do przewozu przedmiotów znajdziesz tutaj. Przed nadaniem paczki sprawdź listę towarów zabronionych u poszczególnych przewoźników lub skontaktuj się z pracownikami naszej firmy, aby uzyskać pełne wsparcie w tym temacie.
Klasy materiałów niebezpiecznych
Klasyfikacja towarów niebezpiecznych w transporcie drogowym to wiedza niezbędna nie tylko wśród strażaków, ale również wśród wszelkich firm transportowych z kurierskimi włącznie. Jakie są klasy materiałów niebezpiecznych?
ADR klasa 1
Klasa 1 ADR dotyczy materiałów i przedmiotów wybuchowych, np. prochu, sztucznych ogni, amunicji.
ADR klasa 2
Klasa 2 ADR dotyczy gazów, np. propan-butan, acetylen, zapalniczki.
ADR klasa 3
Klasa 3 ADR to materiały ciekłe zapalne, np. wyroby perfumeryjne, farby, lakiery do paznokci, paliwa silnikowe, farby czy też napoje alkoholowe.
ADR klasa 4.1
Klasa 4.1 ADR to materiały stałe zapalne, materiały samoreaktywne i materiały wybuchowe stałe odczulone, np. pikrynian amonu, dinitrofenol, sulfohydrazydy aromatyczne, zapałki sztormowe, sproszkowany krzem.
ADR klasa 4.2
Klasa 4.2 ADR to materiały samozapalne, np. fosfor biały, metale i stopy piroforyczne, węgiel, bawełna zwilżona.
ADR klasa 4.3
Klasa 4.3 ADR to materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne, np. wodorek glinu, krzemek magnezu, węglik wapnia.
ADR klasa 5.1
Klasa 5.1 ADR to materiały utleniające, np. podchloryn wapniowy, nadtlenek wodoru.
ADR klasa 5.2
Klasa 5.2 ADR to nadtlenki organiczne, np. kwas nadbursztynowy.
ADR klasa 6.1
Klasa 6.1 ADR to materiały trujące, np. arsen, cyjanek potasu.
ADR klasa 6.2
Klasa 6.2 ADR to materiały zakaźne, np. odpady medyczne.
ADR klasa 7
Klasa 7 ADR to materiały promieniotwórcze, np. materiały rozszczepialne, przedmioty skażone powierzchniowo.
ADR klasa 8
Klasa 8 ADR to materiały żrące, np. kwas siarkowy, wodorotlenek sodu, akumulatory.
ADR klasa 9
Klasa 9 ADR to różne inne materiały, np. azbest, napinacze wstępne pasów bezpieczeństwa, poduszki powietrzne.
ADR i towary niebezpieczne – transport materiałów niebezpiecznych w przewozie międzynarodowym
Jeśli chcesz wysłać produkty niebezpieczne do innego kraju, najpierw sprawdź, czy możesz to zrobić – przepisy ADR to tylko jeden akt prawny – każdy kraj ma także swoje własne reguły, dotyczące produktów zabronionych w obrocie transgranicznym. Wielu z nich nie można wysyłać bez odpowiedniej zgody lub posiadania licencji. Dobrze jest więc dowiedzieć się wcześniej, czy faktycznie możemy daną przesyłkę nadać, czy jednak musimy zdobyć odpowiednie dokumenty przewozowe.
Uwaga! Jeśli przewoźnik odkryje, że w paczce znajdują się towary zabronione w obrocie lub niebezpieczne, może ona zostać wstrzymana, a nawet przekazana odpowiednim władzom, jeśli istnieje podejrzenie naruszenia prawa. Taka decyzja może zapaść również wtedy, gdy zachodzi podejrzenie, że ładunek zapakowany jest w sposób zagrażający kurierowi lub osobom go transportującym.
Obowiązki nadającego, przewożącego oraz odbierającego towary niebezpieczne
Nadawca towarów uznanych powszechnie za niebezpieczne przed wysyłką musi upewnić się, że spełniają one wymagania ADR: czyli są odpowiednio sklasyfikowane oraz dopuszczone do przewozu. Musi także zaopatrzyć przewożącego takie towary we wszystkie odpowiednie dokumenty przewozowe i zezwolenia. Do jego obowiązków należy również odpowiednie oznaczenie cystern transportowych oraz dbałość o ich szczelność i sprawność.
Przewoźnik, który transportuje towary ADR, również musi upewnić się, że powierzony mu ładunek jest dopuszczony do przewozu zgodnie z umową ADR, a także że ma odpowiednią dokumentację. Na barkach Przewoźnika spoczywa także odpowiedzialność za właściwe przygotowanie i sprawność pojazdów, którymi transportuje towary niebezpieczne, jak również upewnienie się, że flota pojazdów została właściwie oznakowana przez Nadawcę.
Odbiorca towarów niebezpiecznych nie może opóźniać przyjęcia takiego transportu bez istotnych powodów. Do jego obowiązków należy również oczyszczenie jednostki transportującej po rozładunku oraz zdjęcie wszystkich tablic i nalepek, informujących o rodzaju przewożonych produktów.